ቲማቲም

2024 ደራሲ ደራሲ: Jasmine Walkman | [email protected]. ለመጨረሻ ጊዜ የተሻሻለው: 2023-12-16 08:26

ቲማቲም ምናልባትም በዓለም ላይ በጣም ከተለመዱት ፣ ተወዳጅ እና ተወዳጅ አትክልቶች መካከል ናቸው ፡፡ ብዙዎች እንደሚሉት ቲማቲም በእውነት ፍሬ ነው ፣ ነገር ግን ከታላቅ ጣዕማቸው እና ሰፊ አተገባበሩ አንፃር ባለ ሁለት “ፍሬ ወይም አትክልት” ከበስተጀርባው ይቀራል ፡፡ ቲማቲም (Solanum lycopersicum) የድንች ቤተሰብ (ሶላናሴኤ) አባል የሆኑ የአትክልት ዝርያዎች ናቸው ፡፡ እንደ ዓመታዊ ሰብል ለሚያፈቅሯቸው ሥጋዊ ፍሬዎች ያድጋሉ ፡፡ በአንዳንድ አካባቢዎች የአየር እና የአፈር ሙቀት ከ 0 ዲግሪ ሴንቲግሬድ በታች አይወርድም ፣ እንደ ዓመታዊ ዕድገታቸውም ሊያድጉ ይችላሉ ፡፡

መቼ ቲማቲም መብሰል በተለያየ ሙሌት ቀይ ፣ ሀምራዊ ፣ ቢጫ ወይም ብርቱካናማ ቀለምን ያግኙ ፡፡ የፍራፍሬዎቹ ክብደት በስፋት ይለያያል - ከ 10 እስከ 200 ግ. ፍራፍሬዎቹ ከዘር ጋር ወይም ያለ ዘር ናቸው (ፓርትሆኖካርፒክ)። የቲማቲም አመጣጥ የደቡብ አሜሪካ የምድር ወገብ ጫካዎች ለእድገትና ለልማት ምክንያቶች ያላቸውን ልዩ መስፈርቶች ይወስናሉ ፡፡ ቲማቲም በተለይም በመስኖ ፣ በፀሐይ ብርሃን ብዙ መሆን አለበት ፣ ግን ከመጠን በላይ ጠንካራ እና ረዥም መሆን የለበትም ፡፡

በቲማቲም ቅድመ አያት አገር ውስጥ ቅድመ አያቶቹ በዱር ሁኔታ ውስጥ ይገኛሉ ፡፡ እነሱ ልክ እንደ ዋልኖት ያነሱ እና ከምናውቀው የቲማቲም ጣዕም በስተጀርባ በጣም ቀርተዋል ፡፡ ከሺዎች ዓመታት በፊት እንኳን የፔሩ ፣ የቺሊ እና የኢኳዶር ነዋሪዎች እ.ኤ.አ. ቲማቲም ያዳብሩ. አሜሪካ ከተገኘች በኋላ ቲማቲም ወደ ጥንታዊው አህጉር መግባት ጀመረ ፡፡ “ቲማቲም” የሚለው ስም የመጣው “ቶማታል” ከሚለው ቃል ሲሆን አዝቴኮች ከስፔን ነጋዴዎች ጋር ሲያስተዋውቁት ቀይ አረንጓዴ ብለው ይጠሩታል ፡፡ በመጀመሪያ ግን ለጌጣጌጥ እንደ ሸክላ እጽዋት አድገዋል ፡፡ ቲማቲሞች ለምግብነት ከመዋላቸው በፊት አሥርተ ዓመታት አልፈዋል ፣ እና ስፔናውያን የመጀመሪያዎቹ ነበሩ ፡፡

የቲማቲም ዓይነቶች ባለፉት መቶ ዘመናት በከፍተኛ ሁኔታ ተለውጠዋል ፡፡ ዛሬ የዘረመል ምህንድስና እጅግ በጣም ብዙ ዝርያዎችን (ሀምራዊ ፣ ሰማያዊ ፣ ቢጫ ፣ ብርቱካናማ ፣ ወዘተ) ይፈቅዳል ፣ እስከ 500 ግራም ተወካዮች ያሉት ፡፡ ቲማቲም ሙቀት አፍቃሪ እና እርጥበት አፍቃሪ እፅዋት ሲሆን በ 25- የሙቀት መጠን ውስጥ በተሻለ ሁኔታ ያድጋል ፡፡ 30 ዲግሪዎች.

የተባበሩት መንግስታት የምግብ እና እርሻ ድርጅት ከሰባት ዓመታት በላይ የዘለቀ የቲማቲም ዓለም አቀፍ የንግድ ደረጃን አወጣ ፡፡ በደረጃው መሠረት እውነተኛ ቲማቲም መሆን አለበት ከአራቱ ቅርጾች በአንዱ - ክብ ፣ የጎድን አጥንት ፣ ሞላላ እና ቼሪ (ኮክቴል) ፡፡ ቲማቲሞች ያልተበላሹ ፣ ንፁህ ፣ ትኩስ እና ከተባይ ተባዮች መሆን አለባቸው ፡፡ ቲማቲም ከጫፎቹ ጋር የሚሸጥ ከሆነ ትኩስ ፣ ጤናማ እና ከቅጠሎቹ በተጠረዙ ቅጠሎች መሆን አለበት ፡፡

ዛሬ የጅምላ የቲማቲም ምርት ገበያው በሞቃታማው ወራቶች ከቤት ውጭ ከሚበቅለው ከእውነተኛ ጣዕምና የቲማቲም እምቅ ርቆ በሚገኘው “ሰው ሰራሽ” አረንጓዴዎች ገበያው እንዲጥለቀለቅ ያደረገው ምክንያት ነው ፡፡ በ polyethylene ግሪን ሃውስ ውስጥ የሚበቅሉት ቀደምት ብስለት ያላቸው የተዳቀሉ ዝርያዎች ብቻ ናቸው ፡፡ ለቅድመ ብስለት የዓለም ደረጃን የሚያመሳስለው “ዣር” ቀደምት የቡልጋሪያ ከፊል-ገላጭ ድብልቅ ድብልቅ ነው።

የሳይንስ ሊቃውንት እጅግ በጣም ከፍተኛ የቲማቲም ምርትን የሚያመጣ ጂን ፣ አሉታዊ ሚውቴሽን መለየት ችለዋል ፡፡ ስለ ሄትሮሲስ ተብሎ ስለሚጠራው ውጤት ነው - ሁለት የእጽዋት ዝርያዎችን በማቋረጥ ወይም ሁለት የእንስሳት ዝርያዎችን በማቋረጥ የተገኙ ድቅል ከአባቶቻቸው የበለጠ ውጤታማ በሚሆኑበት ጊዜ የበለጠ ፍሬ (ሱፍ ፣ ሥጋ ፣ ወዘተ) ሲሰጡ ፡፡ የቡልጋሪያ ቲማቲም አምራቾች ቀደም ሲል በዋነኝነት ለረጅም ጊዜ የሚቆዩ ፣ ያልበሰሉ የቲማቲም ዝርያዎችን (እንዲሁም በዓለም ዙሪያ ያሉ ብዙዎችን) ያበቅላሉ ፡፡

የቲማቲም ቅንብር

ቲማቲም በጣም ጥሩ ምንጭ ነው የፀረ-ሙቀት አማቂዎች ፣ ሊኮፔን እና ቤታ ካሮቲን ፡፡ እነሱ ካሎሪ ዝቅተኛ እና ከፍተኛ ቫይታሚን ሲ እና ኤ ናቸው ፣ ይህም የሰውነት በሽታ የመከላከል ስርዓትን የሚያጠናክር እና ቅባቶችን የሚያፈርስ ነው ፡፡ ተፈጥሯዊው ቀለም ሊኮፔን ኃይለኛ የፀረ-ሙቀት አማቂ ነው ፡፡ ቲማቲም እጅግ በጣም ብዙ ቪታሚኖችን ፣ ማዕድናትን እና ሌሎች ንጥረ ነገሮችን ይይዛል ፡፡ለቀኑ የምንፈልገውን ቫይታሚን ሲ እና ቫይታሚን ኤን በሙሉ ለማግኘት በየቀኑ አንድ ትልቅ ቲማቲም እንፈልጋለን ፡፡ ቲማቲም ይዘዋል ከወተት 17 እጥፍ የበለጠ ብረት ፣ ከእንቁላል ሁለት እጥፍ እና ከዓሳ በሦስት እጥፍ ይበልጣል ፡፡ የበሰለ ትኩስ ቲማቲም ከአረንጓዴዎች 2-3 እጥፍ የበለጠ ቫይታሚን ሲ ይይዛል ፡፡

ልዩነቱ ለቲማቲም ኬሚካላዊ ውህደት ወሳኝ ነው ፣ ይህም እንደ አፈር እና የአየር ሁኔታ ሁኔታ ይለያያል ፡፡ ቲማቲም 94.5% ውሃን ፣ 0.9% ፕሮቲን ፣ 3.5% ካርቦሃይድሬትን ፣ የማይረባ ስታርችምን ፣ 0.7% ሴሉሎስን ፣ ኦርጋኒክ አሲዶችን (ሲትሪክ ፣ ማሊክ ፣ ኦክሊክ) ይወክላል ፡፡ እንደ ፖታስየም ፣ ፎስፈረስ ፣ ካልሲየም ፣ ማግኒዥየም ፣ ሶዲየም ፣ ብረት እና ሌሎችም ያሉ የማዕድን ጨዎችን ይዘዋል ፡፡ ቲማቲም 30 ሚሊ ግራም ቫይታሚን ሲ ፣ 0.60 mg ካሮቲን (ፕሮቲታሚን ኤ) ፣ 0.85 mg ቫይታሚን ኢ ፣ 0.50 mg ቫይታሚን ኬ ፣ 0.50 mg ቫይታሚን ፒፒ ይ containል ፡፡ ቫይታሚኖች B1 እና B2 በአነስተኛ መጠን ይገኛሉ ፡፡

የቲማቲም ምርጫ እና ማከማቸት

በጣም ጣፋጭ እና ጤናማ የሆነው ቲማቲም የበሰለ ሥሩ ነው ፣ በሳጥኑ ውስጥ የተመረጡ አረንጓዴ እና የበሰሉ አይደሉም ቲማቲም. ይህ መቼ መከተል እንዳለበት አስፈላጊ ህግ ነው የቲማቲም ምርጫ ምንም እንኳን ዛሬ ወደ “ሰው ሰራሽ” ብቻ ተቀንሷል ማለት ይቻላል ፡፡ ቲማቲም በሚገዙበት ጊዜ በእኩል እና በከባድ ቀይ ፣ ሥጋዊ እና ጭማቂ እንደሆኑ ያረጋግጡ ፡፡ ቲማቲም ሲታኘክ መንከስ የለበትም ፡፡ ምክንያት ጣዕም መካከል መበላሸት የቡልጋሪያ ቲማቲም ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ሸማቾች የበለጠ ሮዝ ቲማቲሞችን ለመግዛት በጣም ዝንባሌ አለ ፣ እነሱ በጣም ውድ ቢሆኑም ዘመናዊ የቡልጋሪያ ቲማቲም ጣዕም የሚመስሉ ፡፡

ከሆነ እውነተኛ ቲማቲሞችን ይምረጡ, እስከ ብዙ ቀናት ድረስ በቀዝቃዛ ቦታ ውስጥ ሊቀመጡ ይችላሉ ፡፡ ከዚህ ጊዜ በኋላ ስኳሮች በፍጥነት መፍረስ ይጀምራሉ ፣ በዚህ ምክንያት አሲዶቹ ይጨምራሉ እና ቲማቲሞች ለምግብነት የማይመቹ ይሆናሉ ፡፡ በተመሳሳይ ጊዜ በውስጣቸው ያለው ፒክቲን መበስበስ ይጀምራል ፣ መበስበስ እና መበስበስ ይጀምራሉ ፡፡ ያልበሰለ ቲማቲም ወደ 10 ዲግሪ ያህል መቀመጥ አለበት ፡፡

ቲማቲም መቆረጥ አለበት ወዲያውኑ የማይዝግ የብረት ቢላዋ ከመጠቀምዎ በፊት ጠንካራ ስለሆኑ ፡፡ ይህ የሆነበት ምክንያት በቪታሚን ሲ እጅግ በጣም ያልተረጋጋ እና በብርሃን እና በአየር ፊት እንዲሁም ከብረት ጋር በሚገናኝበት ጊዜ በፍጥነት ይሰብራል ፡፡ በትክክለኛው የተጠበሰ እና በጥሩ ሁኔታ የተጠበቀ የቲማቲም ጭማቂ እና የታሸገ ቲማቲም ለ 2 ዓመታት ያህል የአመጋገብ ዋጋቸውን ሊያቆዩ ይችላሉ ፡፡ በኒው ዴልሂ (ህንድ) ውስጥ ያሉ ተባባሪዎች ከተራ ቲማቲሞች በጣም ረዘም ብለው የሚከማቹ በጄኔቲክ የተሻሻሉ አዲስ ዝርያዎችን ፈጥረዋል ፡፡ ተራ ቲማቲም ከተከማቸ ከ 15 ቀናት በኋላ መድረቅ እና መበላሸት ይጀምሩ ፣ እና የአዲሶቹ ጂኤም ቲማቲሞች ፍሬዎች ለ 45 ቀናት አዲስ ሆነው ይቆያሉ።

የቲማቲም የምግብ አተገባበር

ምናልባትም ወደ ቲማቲም ሲመጣ ወደ አእምሮህ የሚመጡት የመጀመሪያዎቹ ማህበራት የሱፕስካ ሰላጣ ፣ የታሸገ የሸክላ ሥጋ ወይንም ጣፋጭ የቲማቲም መረቅ ናቸው ፣ በተግባር በሁሉም ነገር ሊበሉ ይችላሉ - አትክልቶች ፣ ሥጋ ፣ ፓስታ ፣ ወዘተ ፡፡ በአገራችን ክረምቱ የቲማቲም ወቅት ነው ፣ በመከር ወቅት ቆርቆሮዎቻቸው ይጀምራል - ለብዙ መቶ ዓመታት የቲማቲም ጭማቂ ፣ የተለያዩ ድስቶችን ወይም የተላጠ የታሸገ ቲማቲም ብቻ እያዘጋጀን ነበር ፡፡ ቲማቲም የብዙ ሰዎች ተወዳጅ ኬትጪፕ መሠረትም ነው ፡፡ ለፓስታ እና ስፓጌቲ የቦሎኔዝ መረቅ ያለ ትኩስ እና የበሰለ ቲማቲም የማይታሰብ ይሆናል ፡፡

በአገራችን ውስጥ እንደ እረኛ ሰላጣ ፣ ሾፕስካ ፣ ክርክማርስካ እና ሌሎችም ያሉ ሰላጣዎች ፡፡ በውስጣቸው ቲማቲሞች መኖራቸው ለረጅም ጊዜ የተከበሩ ሲሆን ይህም ለየት ያለ ጣዕም ይሰጣቸዋል ፡፡ ቲማቲም በምግብ ማብሰያ ውስጥ በስፋት ጥቅም ላይ ይውላሉ ፣ ለሞላ ጎደል ለሁሉም ምግቦች ፣ ወጦች ፣ ወጥ ፣ ስፓጌቲ ወይም ፓስታ ፣ እንደ ሙሳሳ ያሉ መጋገሪያዎች ፡፡ ባህላዊው የቡልጋሪያ ሊቱቲኒሳ በሚወክለው የቲማቲም አስማት ምክንያት በትክክል በትክክል ለዘመናት የወጣት እና የአዛውንቶች ተወዳጅ ነው ፡፡

ከቲማቲም ሰላጣ በተጨማሪ ከቲማቲም ጋር አንድ ትልቅ የቲማቲም ሾርባ ፣ ሩዝ ከቲማቲም ፣ ከቲማቲም ሽቶ ፣ ከቲማቲም ጋዛፓቾ ፣ ከጋካሞሌ እና ከሌሎችም በተጨማሪ ማዘጋጀት ይችላሉ ፡፡

የቲማቲም ጥቅሞች

ቲማቲም በአመጋገቡ ውስጥ ታማኝ ረዳት ነው ፡፡ እነሱ የዲያቢክቲክ ባህሪዎች አሏቸው እና ለኩላሊት ጠጠር ፣ ለደም ግፊት ፣ ለስኳር በሽታ (የበለጠ የአሲድ ዓይነቶች) ፣ ለልብና የደም ሥር (cardiovascular) በሽታዎች በጣም ጥሩ ናቸው ፡፡ ቲማቲም ለወንዶች ጠቃሚ ምግብ ነው ከፕሮስቴት በሽታ ለመከላከል.

እንደ አርትራይተስ ፣ ከመጠን በላይ ውፍረት ፣ የስኳር በሽታ በመሳሰሉ በሽታዎች ላይ ስብን የሚያቀልጥ እና በጥሩ ሁኔታ የሚሠራ የቲማቲም ጭማቂ ትልቅ ጥቅሞች አሉት ፡፡ በአነስተኛ አሲድነት ፣ በጨጓራ ወይም በዱድየም የጨጓራ ቁስለት ፣ በሰውነት ውስጥ ከፍተኛ ድካም ከመብላቱ ከ 30 ደቂቃ በፊት 200 ሚሊ ሊት አዲስ የተጨመቀ የቲማቲም ጭማቂ መጠጣት አለበት ፡፡

አንድ ብርጭቆ ቲማቲም ጭማቂ ከሰው ልጅ በየቀኑ ከሚወስደው የቫይታሚን ኤ እና የቫይታሚን ሲ ግማሹን ይሰጠናል የቲማቲም ጭማቂ የጨጓራና ትራክት እንቅስቃሴን ያነቃቃል ፣ የካንሰር ተጋላጭነትን ይቀንሳል ፡፡ ለነፍሰ ጡር እና ጡት ለሚያጠቡ ሴቶች በጣም ጠቃሚ ነው ፡፡ የእንስሳትን ስብ ሊቀልጥ ስለሚችል የደም ቧንቧዎችን ከማጠንከክ ይጠብቃል ፡፡

በቲማቲም ውስጥ ያለው ፀረ-ኦክሳይድ ሊኮፔን ቆዳችን አንፀባራቂ እና ድምፁን ጠብቆ ለማቆየት ይረዳል ፡፡ በዚያ ላይ ሊኮፔን በትክክል ሲጠበቅ የበለጠ በኃይል ይሠራል ቲማቲም. በምናሌው ውስጥ ያሉት ቲማቲሞች ከፀሐይ መቃጠል መከላከያን የሚያመለክተው በቆዳ ውስጥ ያለውን የፕሮኮልገን መጠን ይጨምራሉ ፡፡ በበጋው ወራት በበጋ ወቅት በቂ የሊኮፔን እና ቤታ ካሮቲን መመገብ በተፈጥሮ ቆዳውን ከጎጂ የዩ.አይ.ቪ ጨረር ይከላከላል ፡፡ እንኳን ስብን በተሳካ ሁኔታ የሚያቀልጥ የቲማቲም ምግብ እንኳን አለ ፡፡

በካናዳ የሚገኙ ተመራማሪዎች በቀን ሁለት ብርጭቆ የቲማቲም ጭማቂ አጥንትን የሚያጠናክር ከመሆኑም በላይ ኦስቲዮፖሮሲስን ይከላከላል ፡፡ የቲማቲም ጭማቂ እንዲሁ የበዛ የፍራፍሬሲ ምንጭ ነው። እንደ ማር ሁሉ በሰውነት ውስጥ የአልኮሆል ማቃጠልን ያፋጥናል እንዲሁም በ hangovers ውስጥ ረዳት ነው ፡፡ ጠዋት ላይ ራስ ምታትን ለመከላከል እንኳን ከማር ማር ፣ ከሎሚ ጭማቂ እና ከሻይ ኮክቴል ጋር አልኮል መጠጣት ይመከራል ፡፡

አንዳንድ ምርምር እንኳን አስገዳጅ ነው ቲማቲሞች ከ libido ጋር ጨምረዋል እና የወሲብ ህይወትን ማሻሻል. ምክንያቱ በድግምት ሊኮፔን እና በአጠቃላይ የሰውነት ምጣኔ ውስጥ ይገኛል ፡፡ በሌሎች ጥናቶች መሠረት ጥሩ ነው ቲማቲም እንመገባለን በትንሽ ስብ ውስጥ ፣ በውስጣቸው በጣም ጠቃሚ ንጥረ ነገሮችን ሰውነት እንዲወስድ ይረዳል ፡፡ እንደ ቲማቲም ያሉ ካሮቲንኖይዶች ያሉት ከፍተኛ ፍራፍሬ እና አትክልቶች የካንሰር ተጋላጭነትን ይቀንሰዋል ፡፡

ከቲማቲም ጉዳት

ቲማቲም ሥር የሰደደ እና ንቁ የአለርጂ ችግር ላለባቸው ሰዎች የተከለከለ ሊሆን ይችላል ፡፡ የአለርጂ ምልክቶች ሊኖራቸው ይችላል ፡፡